De Bilt 17 oktober 2022
De Transitiecoalitie Voedsel en de nauw daarmee verbonden onafhankelijke denktank Regie op Ruimte[1] zijn positief over de reactie van het kabinet op het recente rapport ‘Wat kan wel’ van de heer Remkes. Meer dan in het verleden vindt het kabinet nu een goede balans tussen ambitieuze ecologische doelen en begrip voor de positie van de boer.
Het door het kabinet aangekondigde Landbouwakkoord kan een belangrijke rol gaan spelen om die balans ook om te zetten in effectieve maatregelen. Daarvoor is een breed gedragen en integrale visie op de toekomst van de landbouw in parkstad Nederland een absoute randvoorwaarde. De ruimte in Nederland is immers schaars. De druk vanuit ecologie, economie en samenleving zal alleen maar toenemen. En dat vereist een heldere en integrale visie op de plek die de grootste ruimtegebruiker in ons land, en dat is de landbouw, kan gaan innemen.
Eerder is vanuit Regie op Ruimte betoogd dat er ondanks deze druk voor de sterke en zeer gevarieerde agrarische sector nog veel kansen zijn. In het Landbouwakkoord zullen die kansen verder uitgewerkt moeten worden. Dat vereist een integrale benadering van alle met de landbouw verbonden ecologische en maatschappelijke vraagstukken en een brede deelname van alle daarbij betrokken partijen: de verschillende stromingen in de agrarische sector, de natuur- en milieuorganisaties, de wetenschap, alle andere ruimtegebruikers in het landelijk gebied en de daarbij betrokken publieke partijen zoals provincies, gemeenten en waterschappen. Het belang van een zorgvuldig proces waarmee aantoonbaar wordt gewerkt aan het gestaag herwinnen van het vertrouwen tussen de betrokken partijen kan niet genoeg worden benadrukt.
Vanzelfsprekend moet de herijking van de plaats en rol van de landbouw in de toekomstige ruimtelijke ordening van Nederland ook een nieuw licht werpen op de noodzakelijke beleidsinstrumenten. Duidelijk is al dat dit leidt tot een gebiedsgerichte aanpak. Bodem, water en landschap bieden hiervoor de uitgangspunten voor waar wat wel en wat niet kan. Hierbij gaat het niet alleen over stikstof en natuur maar ook over klimaatadaptatie, het terugdringen van broeikasgasemissies, bevordering van biodiversiteit en alle andere belangrijke ecologische thema’s.
De eerder gepresenteerde kaart van minister Van der Wal en de nu door de heer Remkes gekozen kleurindeling voor verschillende zones hebben ons geleerd dat de interpretatie van wat een gebiedsgerichte aanpak wordt genoemd tot allerlei verwarring kan leiden. Het is van het grootste belang hiervoor in het Landbouwakkoord met elkaar de goede taal en invulling te vinden, natuurlijk vanuit een integrale benadering.
Eerder is vanuit Regie op Ruimte betoogd dat de overheid een belangrijke rol moet spelen in het bevorderen van een goed verdienmodel voor de boer die verduurzaamt. Immers, de markt is onvoldoende in staat en bereid om de boer te belonen voor zijn inspanningen voor klimaat, biodiversiteit, bodem, landschap en water. Wij bepleiten tempo te maken met maatregelen die boeren perspectief bieden op een verantwoord inkomen als ze aan de maatschappelijke eisen tegemoet komen. Denk aan onze eerdere voorstellen op het gebied van verplicht bijmengen van duurzame grondstoffen en aan langjarige vergoedingen voor ecosysteemdiensten.
Tot slot herhalen wij ons pleidooi voor ondersteuning van de individuele boer bij de ingrijpende niet alleen technische maar juist ook mentale beslissingen die nodig zijn om zich aan te passen aan de sterk veranderende maatschappelijk context.
Regie op Ruimte
Alex Datema
Cees Veerman
Frans Keurentjes
Jan Willem Erisman
Jos Verstraten
Krijn Poppe
Willem Lageweg
[1] Regie op Ruimte is een onafhankelijke initiatief- en denkgroep die zich richt op de toekomst van de landbouw en het landelijk gebied. De groep is door de Transitiecoalitie Voedsel en de Boerenraad bijeengebracht om politiek en sector van concrete voorstellen te voorzien. De denkgroep is samengesteld uit boeren, bestuurders en wetenschappers met een sterke affiniteit met de landbouw, het landelijk gebied en de natuur. De leden van de groep zijn: Alex Datema, Cees Veerman, Frans Keurentjes, Jan Willem Erisman, Jos Verstraten, Krijn Poppe en Willem Lageweg.
Foto: ChristenUnie.nl