26 september 2023 door Jeen Akkerman
Simpelweg dierlijk eiwit vervangen door plantaardig eiwit leidt niet automatisch tot gezond voedsel. Plantaardig is zeker duurzamer voor de wereld en het klimaat. Maar voor gezondheid is een goede samenstelling van voedsel en een gebalanceerd dieet noodzakelijk. Daar moeten alle betrokken partijen samen aan werken.
Zijn verantwoordelijkheid is de R&D en innovatie bij aardappel-coöperatie Royal Avebe. Maar Gerard ten Bolscher kijkt ook breder naar de eiwittransitie.
“Het is voor ons bedrijf een grote kans, we zijn onderdeel van de oplossing. Maar we kunnen het zeker niet alleen. Om het voedingspatroon van consumenten duurzamer én gezonder te maken zullen alle partijen moeten samenwerken.”
Ondervoed
Hij doelt daarmee op bedrijven in de keten, van boer tot verwerker en van voedselindustrie tot retail. Maar ook de politiek, NGO’s, consumentenorganisaties en professionals in de gezondheidszorg zijn van groot belang. “Je ziet nu dat veel mensen denken dat plantaardig altijd beter is dan dierlijk als het om eiwitten gaat. Of dat je zo weinig mogelijk koolhydraten of zetmeel moet eten om gezond te blijven. Dat leidt ertoe dat mensen soms feitelijk ondervoed zijn, omdat ze een eenzijdig dieet volgen.” Ten Bolscher baseert zich op gesprekken met specialisten in ziekenhuizen die patiënten een ander eetpatroon voorschrijven. Met soms verrassend positieve effecten.
Volgende stap
Na de fase van bewustwording over de voordelen van plantaardige eiwitten, ziet de Avebe-directeur als volgende stap dat het eetpatroon steeds meer gebalanceerd wordt: meer plantaardig, maar ook met voldoende voedingswaarde. En met minder ‘processed’ ingrediënten, maar zoveel mogelijk samengesteld met niet- of weinig bewerkte grondstoffen. Dat die laatste vooral van plantaardige oorsprong zullen zijn, is voor Avebe een belangrijk speerpunt, ook in de strategie van de onderneming. De coöperatie heeft in haar strategie de focus op onder andere gezond en duurzaam voedsel. Daarbij speelt het ontwikkelen van eiwit-ingrediënten uit aardappelen een belangrijke rol. Ooit haalde Avebe alleen zetmeel uit speciaal daarvoor geteelde aardappelen, sinds een jaar of tien staat ook het eiwit uit aardappelen volop in de belangstelling.
Ei vervangen
Bij de aardappeleiwitten die Avebe op de markt brengt gaat het voor het grootste deel om eiwitten die een zogenoemd functioneel effect in voedsel hebben. Zo wordt het aardappeleiwit toegepast in vleesvervangers, waar het een bindend effect heeft en ei kan vervangen. Ook de emulgerende werking (binden van vet en water) is mogelijk, bijvoorbeeld in mayonaises die minder ei bevatten en een lager vetgehalte kennen. Een derde functionele eigenschap is het schuimen. Dit gebeurt bij de productie van (luchtige) macarons en in diverse zachte snoepsoorten, zoals winegums. Hier wordt vooral gelatine, afkomstig uit dierenbotten, vervangen.
Nutritioneel
“Ons aardappeleiwit heeft niet alleen functionele eigenschappen, het bevat ook alle essentiële aminozuren die de mens nodig heeft. Daarmee kunnen we ook plantaardig eiwit toevoegen aan eiwitrijke producten zoals sportrepen”, legt Ten Bolscher uit.
Deze toepassing is voor Avebe nog relatief nieuw, maar het biedt grote kansen in de transitie naar een gezonder, gebalanceerd dieet.
Een ander aspect waar Avebe vol op inzet is het vergroten van de hoeveelheid aardappeleiwit, door aardappelrassen te ontwikkelen die meer dan de huidige 2 procent eiwit bevatten. “We hebben met Averis een eigen veredelingsbedrijf, dat rassen ontwikkelt die meer eiwit bevatten. Dat kost tijd, maar als het lukt wordt de eiwit-zetmeelaardappel ook veel interessanter voor de akkerbouwers die lid zijn van onze coöperatie.”
Diner
Het Plant The Future Diner is voor Avebe en Ten Bolscher zelf een goede gelegenheid om de vele ondernemingen en organisaties die een rol spelen in de eiwittransitie te ontmoeten en samen na te denken over hoe het beter en sneller kan.
“Wij denken bijvoorbeeld dat we als producenten van plantaardige eiwitten meer samen kunnen werken, om een breder en samenhangend aanbod van ingrediënten te ontwikkelen voor de voedselindustrie.”
Wellicht dat die gedachte tijdens het komende diner ‘op tafel’ komt. Daarnaast wil Ten Bolscher graag meer aandacht bij het grote publiek voor een gebalanceerd dieet. In dat verband zou een wetenschapper die het grote publiek hierover kan informeren wellicht een interessante toevoeging zijn.
Fotograaf: Peter Tahl
