Veel steun voor stelling ‘Bodem en water worden de gamechanger in de transitie’

Uitslag poll ‘Bodem en Water sturend’

De Transitiecoalitie Voedsel wil het thema ‘bodem en water sturend’ meer aandacht geven als aanjager van de landbouw- en voedseltransitie. In een poll vroegen we middels stellingen om reacties. We vroegen ook of jullie met een aantal specifieke beleidsonderwerpen actief zijn.
Bij de stellingen kreeg de stelling “Bodem en water worden de gamechanger in de landbouwtransitie” de hoogste score. Bij de beleidsthema’s bleek dat er veel aandacht was voor het thema “Het toepassen van het principe dat duurzaamheid wordt beloond en  de ‘vervuiler betaalt”.

88 mensen

De uitslag is gebaseerd op 88 ingevulde polls. We zijn erg blij dat zoveel mensen de moeite hebben genomen om de poll in te vullen. Veel dank daarvoor!  Sommigen hebben via de mail hun  inzichten met ons gedeeld. Ook dat is waardevol, we hebben er direct op gereageerd en samen bekeken welke vervolgacties we kunnen opzetten. Bijvoorbeeld door mensen nog nauwer bij onze activiteiten te betrekken.

Divers

Mensen met diverse achtergronden deden mee: boeren, overheden, bedrijven, onderzoekers, adviseurs, burgers etc. Omdat bijna alle deelnemers aan onze poll bezig zijn met het thema ‘bodem en water’, zijn de uitkomsten voor ons als TcV zeker van belang. Het is geen specifieke leden-enquête of een statistisch verantwoord onderzoek, maar het geeft ons een goede indruk van wat er leeft in ons netwerk.

Beleidsthema’s

We vroegen onder andere welke beleidsthema’s jullie belangrijk vinden. Hier lopen de scores maar weinig uiteen: op een schaal van 1 tot 5 liggen ze allemaal tussen de 3,8 en 4,5. De “laagste” score (die nog steeds hoog is) was bij het thema “De gevolgen van ’bodem en water sturend’ voor de grondmarkt en de prijzen van landbouwgrond”.

Prioriteiten TcV

Deze scores onderschrijven de prioriteiten die we als TcV kiezen. Namelijk onze aanpak van “Belonen en beprijzen” en van “Bodem en water sturend”.
Op het eerste punt (“Belonen en beprijzen”) is een speciaal team actief met een integraal plan om verschillende maatregelen gerealiseerd te krijgen. Een specifiek aandachtspunt is het uitdagen van LNV om plannen voor een ‘duurzame inkoopverplichting voor ketenpartijen’ (naar voorbeeld van het bijmengen van biobrandstof) gerealiseerd te krijgen. In een motie vroeg de Tweede Kamer hier eind 2022 al om.
Bij “Bodem en water sturend” zijn we inmiddels volop actief met een Community of Practice van gebieden die al mooie oplossingen realiseren. Daarover kun je meer lezen in de column van Jan Willem Straatsma op dit platform. De krachten van onderop willen wij als TcV verder versterken in samenwerking met LNV en provincies, zodat deze gebieden hier niet alleen zelf beter van worden, maar ook anderen hieruit kunnen leren. Daarom gaat TcV ook nauwer samenwerken met andere leernetwerken rondom de gebiedsprocessen; zoals initiatieven vanuit de Oogst voor Morgen, regionale participatietafels (RVO) en De Plaatsen.

Stellingen

Op de stellingen in onze poll reageerden jullie duidelijk meer verschillend. Hieronder de uitkomsten per stelling, inclusief een reactie vanuit TcV:

• 70 mensen zijn het eens met de stelling: “Bodem en water worden de gamechanger in de landbouwtransitie.”
  • Dit ondersteunt de prioriteit die wij als TcV geven aan dit thema.
• 65 mensen zijn het eens met de stelling: “Het beleid van verduurzaming op basis van marktwerking in agro-ketens is failliet.”
  • Twee derde van de mensen in ons netwerk heeft dus weinig vertrouwen in de marktwerking van agroketens als het gaat om verduurzaming. Als TcV vinden we ook dat andere systeemspelers, zoals overheden, actiever de markt moeten gaan beïnvloeden. Het hierboven genoemde project “duurzame inkoopverplichting van ketenspelers” is hiervan een goed voorbeeld.
• 56 mensen zijn het oneens met de stelling: “Het is een illusie om te denken dat gebiedsprocessen leiden tot de realisatie van lange termijn doelen zoals een gezonde bodem en schoon water.”
  • Er blijkt in ons netwerk een behoorlijk groot geloof te zijn dat gebiedsprocessen gaan helpen om te komen tot realisatie van de lange termijn doelen. Dit is voor ons hoopgevend en ook een ondersteuning van onze gekozen prioriteiten.
• 25 mensen hebben geen mening over de stelling: “Het nieuwe kabinet zal ‘bodem en water sturend’ tot uitgangspunt van beleid maken.”
  En de andere keuzes zijn ongeveer gelijkelijk verdeeld over eens en oneens. Dit lijkt dus een grote onzekere factor.
  • Als TcV herkennen we dit. Wij zetten onze activiteiten richting politieke partijen (en kabinet) door. Enerzijds kiezen we voor specifieke onderwerpen (bijvoorbeeld Boerenperspectief, een meerjarige en onafhankelijke ondersteuning met kennis en inspiratie voor boeren) waar draagvlak voor kan zijn bij uiteenlopende partijen. Anderzijds zetten we nog zwaarder in op initiatieven van onderop, die onafhankelijk van politieke keuzes voortgang in de transitie kunnen realiseren.
• Minder dan de helft (42 mensen) is het eens met: “De juiste normen voor bodem- en waterkwaliteit en de handhaving daarvan maken het grootste deel van de huidige maatregelen overbodig waardoor de regeldruk enorm omlaag kan.”
  • De vaak gehoorde opvatting dat alles met de juiste normen wel goed komt, wordt veelal niet gedeeld door mensen in ons netwerk. Wij zien dat ook en blijven dus pleiten voor aanvullend beleid, bovenop de normen.
• Iets dergelijks geldt voor de stelling (41 mensen eens): “Gebiedsprocessen maken het mogelijk om de invloed van het agri-grootkapitaal te verkleinen.”
  • Als TcV vinden we dat de ketenpartijen een grote rol moeten spelen om tot een toekomstbestendige landbouw te komen. Maar het marktdenken is in de sector inmiddels te dominant. Daarom blijven we ook andere interventies bedenken om de invloed van het agri-grootkapitaal te beperken en de stem van onderop te vergroten.

Steun

De resultaten van de poll ervaren we vooral als steun en stimulans om door te gaan met onze activiteiten op met name “Bodem en water sturend”. Dit gaan jullie ook zien op deze pagina, waar we onze eigen ervaringen en vooral ook ervaringen van anderen gaan delen.  Graag gaan we verder met elkaar in dialoog, waarbij polls als deze een goed hulpmiddel kunnen zijn.
Mocht je nu al willen reageren op het bovenstaande, neem dan contact met ons op. Bijvoorbeeld via arja@transitiecoalitievoedsel.nl

18 maart 2024 | Arja Kapitein, programmamanager Landbouw