Fabian Richter coördinator bij de EU Food Policy Coalition (EU-FPC) in Brussel vertelde dat de EU-FPC eigenlijk een equivalent van Transitiecoalitie Voedsel (TcV) op EU niveau. Met 59 aangesloten partijen richt de EU-FPC zich op beleidsbeinvloeding en transformaties in het Europese voedselsysteem. Een gezamenlijke visie op het voedselsysteem hebben en uitdragen is volgens de EU-FPC een belangrijke sleutel naar verandering. Fabian deelde zijn kijk op de ontwikkelingen tot nu – sinds 2019 -, waarbij hij vertelt dat de kansen die de Green Deal bood tot op heden slechts deels in de praktijk zijn gebracht. Met de verkiezingen in het vooruitzicht hoopt hij dat de Green Deal doorgaat, maar hier zijn twijfels over bij de partijen die aangesloten zijn bij de EU-Food Policy Coalitie.
Na Fabian kwam Wouter van Zandbrink – landbouwkundige, met politieke achtergrond en voorzitter van het GroenBoerenPlan – aan het woord. Wouter ziet zowel belemmeringen als kansen voor de Europese verkiezingen en de daarbij mogelijke ambities van TcV. Natuurlijk als het gaat om de inzet van de landbouwsubsidies. Maar vooral als we de EU zien als handelsblok. Het is toch bijzonder dat de EU netto importeur van voedsel is, terwijl er voldoende vruchtbare grond is voor zelfvoorzienendheid? Met de WTO-akkoorden is voedsel handelswaar geworden. Dit maakt de EU afhankelijk van import van voedsel en de noodzakelijke logistiek. Denk bijvoorbeeld aan de havens in China die tijdens Covid plat lagen, of aan de afhankelijkheid van Russisch gas of Oekraïense granen. Is hier niet meer soevereiniteit in voor Nederland en Europa op zijn plaats?
Verder zien we dat Europa door het Blair House akkoord nauwelijks in een eigen teelt van humaan eiwit heeft geïnvesteerd, omdat de Europese akkerbouw in kostprijs niet kan concurreren met de wereldmarkt. Dat is wel relevant als je kijkt naar ambities van de eiwittransitie. Wat gebeurt er bij een misoogst van eiwitgewassen in Amerika bij America first? Daarnaast is door de WTO akkoorden een grote productie van dierlijke eiwit gekomen nabij zeehavens met als gevolg een grote vervuiling van bodem, water en lucht. In de huidige ideeën van een afrekenbare stoffenbalans wordt dit nationaal benaderd door boeren aan te slaan voor deze vervuiling. Maar zijn de importeurs niet de primaire vervuilers? Dat zou je net als de CABM op Europees niveau moeten afspreken. Kortom het lijkt noodzakelijk dat Europa een landbouw en voedselbeleid gaat voeren waarbij voedselsoevereiniteit meer centraal komt te staan. Tot slot voorziet Wouter weliswaar een verschuiving naar rechts, maar beperkt. Misschien zijn er zelfs mogelijkheden voor een aangepaste ‘Green Deal 2’.
Ananta Khemradj – public affairs adviseur Food & Agri bij de Rabobank – vertelde, als laatste spreker, dat de krantenkoppen in de media vaak een polarisatie laten doorschemeren, terwijl in werkelijkheid de diverse politieke partijen afgelopen maanden dichter bij elkaar zijn komen te staan als het gaat om de verduurzaming van de sector. Met een verschuiving naar rechts in Brussel en een hoofdlijnenakkoord in Nederland lijkt het er in eerste instantie op dat er een rem komt op de landbouwtransitie, maar meer regie voor ondernemers biedt ook kansen als de doelen overeind blijven staan. Echter ziet Khemradj vanuit Brussel voorlopig geen oplossingen voor de acute mestproblemen die mogelijk tot een koude sanering kunnen leiden als er niet wordt ingegrepen. Rabobank kijkt in haar visie op de food- en agrisector in 2040 niet alleen naar financieringsbeleid, maar ook naar invulling van haar maatschappelijke verantwoordelijkheid voor de sector. Ze is positief gestemd over de samenwerkingsmogelijkheden met partijen uit het maatschappelijk middenveld na de verkiezingen. De sector kan niet alleen rekenen op de politieke verantwoordelijkheid, maar zal juist nu ook op de maatschappelijke verantwoordelijkheid leunen.
Bekijk hieronder het webinar van woensdag 29 mei:
