‘Halfbakken. Zo kun je het kabinetsbeleid op het gebied van landbouw, natuur en voedsel het beste typeren’. Aldus Willem Lageweg, directeur Transitiecoalitie Voedsel in een reactie op regeerprogramma, troonrede en miljoenennota.
‘Terecht probeert de regering het vertrouwen tussen overheid, sector en samenleving een positieve impuls te geven door waardering uit te spreken. Door ruimte en steun te bieden voor eigen oplossingen en eigen verantwoordelijkheid. Bijvoorbeeld door in het landbouwbeleid te kiezen voor doelsturing en een afrekenbare stoffenbalans’, aldus Lageweg namens een brede groep ondernemers, boeren, wetenschappers en organisaties die zich in de Transitiecoalitie Voedsel hebben verenigd. Hij benadrukt het belang van betrokkenheid, eigen verantwoordelijkheid en participatie om mensen mee te krijgen in de grote veranderingen die gaande zijn.
Maar de aanpak die het kabinet nu kiest is halfbakken. Het hele landbouw- en voedselsysteem loopt vast: ecologisch, economisch, sociaal en op het gebied van gezondheid. Dat vereist een eerlijk verhaal, heldere principes en duidelijke keuzes die tegemoet komen aan de urgentie en de omvang van de landbouw-, natuur- en voedselcrisis. En die keuzes maakt de regering niet.
Integrale aanpak, tempo en daadkracht ontbreken
Ja, het kabinet zegt vast te houden aan eerder afgesproken doelen op het gebied van klimaat en water. En ja, met het afromen van productierechten en door emissiedoelen per bedrijf te introduceren wordt de sector gestuurd naar minder uitstoot. Maar het ontbreekt aan een integrale aanpak, aan tempo en aan daadkracht.
Er is geen samenhangende visie op de toekomst van landbouw, natuur en voedsel in de overbevolkte ‘parkstad’ Nederland waar grond zeer schaars en dus duur is. Er wordt niet voluit gekozen voor een gebiedsgerichte aanpak. Een aanpak waarin aard en kwaliteit van bodem- en watersystemen leidend zijn. En overleg tussen betrokken boeren, natuurorganisaties en bewoners richting geven aan landgebruik en landbouwmethoden. Er wordt onvoldoende ingezet op minder vee. Er wordt niet ingezet op een brede correctie van de financiële en fiscale prikkels om landbouw binnen de planetaire grenzen te brengen. Het wordt consumenten niet gemakkelijk gemaakt om te kiezen voor duurzaam geproduceerd voedsel. Er zijn geen plannen om de consumptie van plantaardige eiwitten te stimuleren en van dierlijke eiwitten te ontmoedigen. Het kabinet ziet niet het grote belang van gezond voedsel om de vele voedsel en leefstijl gerelateerde ziekten en doden tegen te gaan.
Zwaar onvoldoende
Kortom, gezien vanuit het hele systeem en de enorme opgaven waar we voor staan, is het aangekondigde kabinetsbeleid zwaar onvoldoende. Zowel de natuur- en klimaatcrisis als het perspectief voor boeren en de volksgezondheid zijn hiermee niet geholpen. Er wordt veel nieuw beleid aangekondigd zoals een nationale voedselstrategie, de nota Ruimte en het ondersteunen van innovatie. Maar de keuzes die het kabinet nu maakt geven weinig vertrouwen dat deze maatregelen zullen leiden tot besluiten waar klimaat, biodiversiteit, natuur, boeren en samenleving echt mee worden geholpen. En dus zal de onzekerheid blijven voortduren.
Voor hoe dan wel verwijst de Transitiecoalitie Voedsel graag naar een in juli aan de minister van LVVN aangeboden manifest waarin diverse voorstellen worden gedaan: https://transitiecoalitievoedsel.nl/wp-content/uploads/Op-weg-naar-een-toekomstbestendig-landbouw-en-voedselsysteem.pdf
De Bilt, 17 september 2024
Foto: ANP
