2024 is een bijzonder jaar voor ‘De eiwittransitie’.
Want het is 50 jaar geleden dat de ‘start’ van de eiwittransitie werd ingeluid met de campagne ‘mínder vlees mevrouw! U weet hopelijk al waarom’ in 1974. Inmiddels weten we dat de eiwittransitie veel meer is dan ‘een beetje minder vlees’. Waar het startte als een maatschappelijk ideaal is het nu een mondiale business- én een impact-case; economisch, ecologisch, maatschappelijk en gezond. Tijdens het Plant The Future diner op 19 november zal dit dan ook onderwerp van gesprek zijn. Hoe werken we verder aan het nieuwe normaal? Is 50/50 haalbaar? En wie moet daarin welke rol pakken? We nemen nu al een voorzet om deze vragen te beantwoorden en gaan met de sponsoren van het Plant The Future diner in gesprek. Wij zijn geïnteresseerd in wat zij als hun rol zien in de eiwittransitie. Met welke punten zijn zij aan de slag gegaan? En waar ligt nog een uitdaging?
Vandaag worden we bijgepraat door André Hoogendijk, directeur van BO Akkerbouw, over de rol van de akkerbouw in de transitie naar een meer plantaardig eetpatroon.
BO Akkerbouw vertegenwoordigt de hele akkerbouwketen. De BO is een koepel van veertien verenigingen, coöperaties en organisaties die actief zijn in de akkerbouwsector. BO Akkerbouw vertegenwoordigt hiermee het hele speelveld: veredeling, teelt, handel en verwerking van akkerbouwproducten. Zowel telers en veredelaars van nieuwe rassen als kleine en grote verwerkers en handelsbedrijven worden vertegenwoordigd door de brancheorganisatie.
Met de reputatiecampagne ‘Ruimte voor de Nieuwe Akker’ laten BO Akkerbouw en haar veertien leden de waarde van de akkerbouwsector zien en hoe de sector oplossingen biedt voor maatschappelijke opgaven. En hierdoor bijdraagt aan een betere toekomst.
“De akkerbouw is bezig met duurzame teelten, het versterken van de biodiversiteit, de teelt van plantaardige eiwitten en er is veel innovatie voor lekkere, gezonde en duurzame Nederlandse plantaardige producten.”
Klimaatagenda Akkerbouw
BO Akkerbouw zet stevig in op klimaat. Alle schakels in de keten zijn onderdeel van het probleem én de oplossing. André vertelt: “De sector ziet kansen en heeft ambities om bij te dragen aan een fossielvrije economie. Dit wordt beschreven in de Klimaatagenda Akkerbouw die binnenkort wordt vernieuwd. De bestaande versie, uit 2018, beschrijft welke inspanning de sector moet leveren om bij te dragen aan de klimaatdoelen. Actuele ontwikkelingen en een veranderde scope vragen om een update van de agenda. Immers, de wereld verandert en de akkerbouw verandert mee.”
In 2018 heeft BO Akkerbouw een klimaatagenda opgesteld. André vertelt: “In het opstellen van deze agenda is er gekeken naar wat de akkerbouw kan doen voor het klimaat. Het ging hier vooral over klimaatmitigatie. Dus hoe kunnen we de uitstoot van broeikasgassen beperken? Wat bijvoorbeeld is opgenomen in de klimaatagenda, is de teelt van eiwitgewassen. Dat is gedaan met de gedachte dat je voor deze gewassen minder stikstof nodig hebt, daarmee minder (kunst)mest en daardoor een lagere carbon footprint en minder uitstoot van broeikasgassen.”
De akkerbouw heeft een sleutelrol in de eiwittransitie
Verschillende leden van BO Akkerbouw zijn actief bezig met de eiwittransitie. De eiwittransitie wordt volgens André ingezet als vliegwiel voor de verduurzaming van de landbouw. “De teelten dragen bij aan duurzaam bodembeheer en aan het vergroten van de biodiversiteit. Het is belangrijk voor de Nederlandse akkerbouw dat er een goed verdienmodel is voor alle de betrokken ketenpartijen. Zo kunnen wij perspectief bieden.”
“Het gaat erom dat je de eiwittransitie gebruikt als vliegwiel voor de verduurzaming van de landbouw”
Nederlandse teelt
Er wordt ingezet op een shift naar meer plantaardige consumptie. “Dat is een verandering voor de consument. Wij zouden graag zien dat die plantaardige producten voor een groot deel uit Nederland komen. Je kunt natuurlijk zeggen: we halen sojabonen uit Canada, die eten we in Nederland en dan zijn we lekker bezig met de eiwittransitie. Maar als sector zeggen wij: we willen mee in deze transitie. Dat betekent dat we naar teelt in Nederland moeten kijken”, aldus André.
Naast bonen noemt André tarwe als voorbeeld. “Voor ons brood halen we tarwe voornamelijk uit Frankrijk en Duitsland. We zien echter dat het mogelijk is om in Nederland zelf baktarwe te verbouwen.” BO Akkerbouw heeft daarom het initiatief ‘We gaan voor eigen graan’ opgezet. “Gezamenlijk zetten we deze ambitie nu om in concrete acties”, vertelt André. “Door knelpunten in de keten weg te nemen, kan het aandeel Nederlandse baktarwe in ons brood significant groeien. Vorig jaar startte hiervoor een groot onderzoek (PPS Nederlandse Baktarwe) waarin twintig partijen uit de graan-, meel- en broodketen samenwerken.”
Bean Deal
BO Akkerbouw was een van de initiatiefnemers van de Bean Deal, de Green Deal Eiwitrijke gewassen. Naast BO Akkerbouw hebben veel van haar leden de deal ondertekend: “Dat is omdat we de doelstelling onderschrijven. We willen naar meer plantaardig voedsel en willen ook dat de Nederlandse ketens daarin meegaan.” De veldbonenburger van het Albert Heijn huismerk is volgens André en mooi voorbeeld. “Daar staat op dat die veldbonen uit Nederland komen. We kunnen onze eigen veldbonenburger maken. Dit is een mooie stap.”
De veldboon is volgens André een interessant gewas dat een lage stikstofbehoefte heeft, omdat het stikstof uit de lucht haalt. Bovendien is de veldboon een extra teelt voor akkerbouwers in het bouwplan. André voegt toe dat het naast een mooi gewas natuurlijk wel de bedoeling is dat het voldoende oplevert voor de hele keten, zodat iedereen er wat aan verdient.
Rol van BO Akkerbouw
Om in te kunnen spelen op ontwikkelingen op het gebied van de eiwittransitie moeten bestaande ketens worden versterkt en nieuwe ketens worden opgebouwd. Hier ligt een kans en een taak voor bedrijven in de sector, maar ook voor de overheid. BO Akkerbouw neemt als erkende brancheorganisatie graag het voortouw om in te zetten op nieuwe samenwerkingen, een transparante markt, inzichtelijke prijsinformatie en het verbeteren van milieuprestaties.
“Het helpt dan natuurlijk ook om samen met veel verschillende partijen wat te gaan eten tijdens het Plant The Future diner.” Hij vult aan: “Wij willen laten zien wat de sector allemaal kan. Daarna leggen we de link naar de vraagkant. Maar ook andersom, als we een vraag horen, dan kunnen wij daar als sector op inspelen.”
Lees meer in het visiedocument Ruimte voor de Nieuwe Akker!
