Alexandros Michailidis/Shutterstock.com
Terwijl de voor landbouw, voedsel en natuur verantwoordelijke ministers na ruim 100 dagen regeringsverantwoordelijkheid nog weinig presteren, zijn er ook ontwikkelingen die hoop geven voor een toekomstbestendig landbouw- en voedselsysteem. Die ontwikkelingen komen zowel uit Europa als uit een recente nationale analyse van de visies die er in ons eigen land op dit terrein zijn. Minister Wiersma van Landbouw zou zichzelf en de sector een grote dienst bewijzen als zij deze ontwikkelingen omarmt en tot uitgangspunt van haar beleid maakt.
In de EU presenteerden vertegenwoordigers van een kleine 30 zeer verschillende organisaties recent verrassend eensgezind verreikende aanbevelingen voor stevige aanpassingen van het EU landbouw- en voedselbeleid. Het verslag is hier te vinden: https://ec.europa.eu/commission/presscorner/detail/nl/ip_24_4528
Zowel klassieke boerenorganisaties en industriële koepels als partijen als Greenpeace en de biologische sector schaarden zich achter dit manifest.
En professor Imke de Boer en onderzoeker Kawire Gosselink analyseerden deze zomer 15 visies op de toekomst van de Nederlandse landbouw- en voedselsector. Meer informatie vind je hier: https://foodhub.nl/nieuws/analyse-voedselvisies-imke-de-boer/ Ook hier een brede spreiding van organisaties, van LTO Nederland tot Transitiecoalitie Voedsel en van Urgenda tot Rabobank en Meststoffen Nederland. En ook hier bleek dat er in de visies van deze zeer uiteenlopende partijen veel overeenkomsten zitten.
Drie uitgangspunten
Zowel op EU niveau als bij de Nederlandse partijen wordt breed erkend dat een ingrijpende hervorming van het hele systeem dringend nodig is. De Boer en Gosselink stellen dat alle betrokkenen daarbij drie uitgangspunten onderschrijven. Het landbouw- en voedselsysteem moet ecologisch verantwoord zijn, met de bodem als basis van het systeem en met gesloten kringlopen. Voorts is er breed draagvlak voor het principe dat iedereen toegang tot gezond en duurzaam voedsel moet hebben. De auteurs noemen dat sociaal verbonden. En als derde uitgangspunt geldt dat het systeem ‘economisch gedragen’ moet zijn. Economisch gedragen betekent dat de boer een goed inkomen moet kunnen verdienen, dat groene en blauwe diensten adequaat worden vergoed en dat externe kosten en schade zo veel mogelijk in de prijzen worden verwerkt. Deze drie uitgangspunten komen in iets andere bewoordingen ook terug in het EU manifest.
Implementatie
Het geeft hoop dat er op het niveau van visie en uitgangspunten zoveel overeenstemming is. Het gaat nu om de implementatie van deze inspirerende en richtinggevende aanbevelingen. Zowel in de EU als in Nederland. In de EU heeft de voorzitter van de Europese Commissie, mevrouw Ursula von der Leyen, de aanbevelingen al royaal omarmd. In de Nederlandse politiek is er nog steeds een gebrek aan visie en richting voor ons nationale landbouw- en voedselbeleid.
Beide manifesten kunnen worden gezien als cadeautjes voor minister Wiersma van Landbouw. Ze bieden richting en draagvlak waar zowel de politiek als de sector zoveel behoefte aan hebben. Als ik haar was zou ik deze cadeautjes snel uitpakken en vertalen in beleid en maatregelen waar de belangrijkste nationale betrokkenen – gezien hun eigen visies en de commitments van hun Europese koepels – nooit op tegen kunnen zijn. Belangrijk is daarbij wel dat Nederland het integrale pakket aan EU voorstellen overneemt en niet alleen die elementen eruit pikt die partijpolitiek handig uitkomen. Doet de minister dat laatste wel dan vervalt het draagvlak en worden de cadeautjes eerder een boemerang dan wind in de rug.
Willem Lageweg
17 oktober 2024
