In een nieuw interview spreekt Transitiecoalitie Voedsel Edo Dijkman, directeur van CLM Onderzoek en Advies (CLM). CLM is een onafhankelijk kennis- en adviesbureau op het gebied van landbouw, voedsel, natuur en milieu.
Een andere manier van werken
Momenteel heeft de coronacrisis nog weinig effect op de opdrachten en werkzaamheden van CLM, vertelt Edo. “Wat ik in deze tijd wel merk is dat veel mensen de kwetsbaarheid van het huidige voedselsysteem aan den lijve ondervinden. De wereld staat op de kop en deze situatie biedt een kans voor fundamentele verandering.” Daarnaast brengt de crisis ook praktische uitdagingen met zich mee. “We moeten een andere manier van werken aanleren, omdat we niet meer fysiek samen kunnen komen.” In projecten waar grote groepen tegelijk voorlichting krijgen is dat volgens Edo de grootste uitdaging. “CLM geeft bijvoorbeeld voorlichtingen aan groepen boeren over erfemissies. Dat is nu stopgezet. We hebben digitale oplossingen bedacht om de bijeenkomsten zoveel mogelijk voort te zetten. Daarnaast geven we extra informatie en praktische tips op de website om deelnemende boeren actief bij de projecten te betrekken. Dit is niet altijd even makkelijk, want de ene boer is digitaal beter onderlegd dan de andere. Over het algemeen gaat dit goed.” De overige projecten van CLM, al dan niet met individueel veldonderzoek, lopen gewoon door.
Het bieden van feitelijke onderbouwing
Edo vindt het lastig om de lange termijneffecten van de crisis op CLM voor te stellen. Hij legt uit: “Onze opdrachtgevers, veelal overheden en ketenpartijen in de landbouwsector, werden overvallen door de crisis. Zij moesten eerst hun eigen zaken op orde krijgen. Langzamerhand ontstaat er weer ruimte om na te denken over nieuwe opdrachten. Het zal de komende tijd blijken in hoeverre de ambities en bijbehorende geldstromen voor verduurzaming van de landbouw overeind blijven of niet.” Er zijn nog nauwelijks spoedvragen aan CLM gesteld. “Er was in beginsel vooral haast om te komen tot een juiste invulling van de financiële steunpakketten voor de noodlijdende landbouwsectoren.” Wel ziet Edo een rol voor CLM weggelegd in het bieden van feitelijke onderbouwingen ter verduidelijking van de huidige situatie. “Vanuit die feiten en onderbouwingen kunnen we gerichte oplossingen bieden voor de toekomst”. Daarnaast hoopt Edo dat het steunpakket aan de landbouw de juiste voorwaarden bevat om de omslag naar kringlooplandbouw te bevorderen. “Het is voor iedereen wenselijk dat de financiële steun wordt ingezet om bedrijven niet alleen op korte termijn overeind te houden, maar ook te kijken naar een reëel perspectief voor de lange termijn”.
De sterke industriële lobby
Persoonlijk hoopt Edo dat de crisis bijdraagt aan de algehele verduurzaming van de maatschappij, al is hij daar allerminst zeker van. Ter illustratie: “na de bankencrisis in 2008 vonden we ook dat alles anders moest. Na een paar jaar was een deel van de omstreden financiële constructies alweer terug, evenals de discussie over de hoge beloningen van bankiers.” Het probleem, vindt Edo, is dat de huidige marktwerking niet per definitie leidt tot een duurzame samenleving. “De focus ligt op winstmaximalisatie, niet op wat het beste is voor de maatschappij.” Deze focus wordt mede in stand gehouden door de sterke industriële lobby. Edo legt uit dat de vraag nu is: “hoe zorgen we dat de financiële steun ‘maatschappelijk juist’ wordt in gezet en bijdraagt aan een positieve verandering?” Volgens Edo heeft de overheid daar een belangrijk kader te stellen en kunnen deskundige partijen zoals CLM daar goed voorstellen voor doen. Het stemt Edo positief dat er veel positieve maatschappelijke initiatieven naar boven komen.
Hernieuwde waardering
Edo is positief over de groei van de vele korte keten initiatieven en hoopt dat deze blijven bestaan als de crisis voorbij is. “Het zou mooi zijn als deze initiatieven een vaste positie weten te verwerven in onze voedselvoorziening.” Daarnaast vindt Edo de hernieuwde waardering voor de natuur ontzettend mooi om te zien. “De crisis heeft de waarde van lokale voedselsystemen en natuur laten zien. Dit moeten we met elkaar zien te vertalen naar blijvende verandering.”
Gebruik het netwerk
Aan TcV heeft Edo de volgende oproep: “Verzamel de leerervaringen en kennis van de leden. Bundel dit tot een document waar met gefundeerde argumenten de weg naar blijvende verandering beschreven wordt. Met dit document moet actief gelobbyd worden.”
Wil je reageren of inzichten en ideeën delen? Dat kan onderaan in de comments van deze LinkedIn Post.
