v.l.n.r. Marian Hogenhout – Dirk van der Beek – Michel Penterman
Er wordt heel wat gepraat en vergaderd over gebiedsprocessen. Een nationaal programma voor het landelijk gebied, provincies die vooruit willen maar te weinig financiële middelen hebben… en ondertussen worden er prachtige vergezichten geschetst over landbouw en voedsel die zijn gebaseerd op het principe ‘bodem en water sturend.’ Allemaal interessant, maar er komt pas iets op gang in een gebied als de mensen die er wonen en werken samen iets willen.
Ik heb zelf deze ervaring met Boeren van Amstel. Dat is een initiatief van nu 18 veehouders in vier polders rond de Amstel. Zij zagen in 2016 mogelijkheden om hun unieke locatie onder de rook van Amsterdam – met zijn vele kritische en welvarende consumenten – te benutten. Samen met de Vogelbescherming en de Agrarische Natuurvereniging zetten ze een unieke zuivelketen op met positieve effecten op de biodiversiteit, met name de weidevogels in de polders.
Leergeld
Na de nodige aanloopproblemen en strategische fouten – waarvoor flink leergeld is betaald – draait hun gezamenlijke business zwarte cijfers. Daarbij wordt 2 cent per liter verkochte melk en yoghurt gestort in het Weidevogelfonds dat wordt verdeeld onder de boeren op basis van prestaties voor de vogels. En we zijn druk bezig met de introductie van de Amsterdammer; een unieke kaas die we in de markt zetten als geschenk van de Boeren van Amstel aan de stad, die vanaf oktober 2024 een jaar lang zijn 750-jarig bestaan viert.
Toekomst
Het initiatief van de veehouders kan een nieuwe toekomst bieden voor het gebied Amstelland. Het gaat niet langer alleen om efficiënte melkproductie, maar veel meer om melk tot waarde te brengen in functie van het landschap. Die benadering is ook interessant voor ondernemers die met lokale producten het verschil willen maken.
Lokaal
Zo is er inmiddels in de Duivendrechter polder een boerderij gerestaureerd tot bed & breakfast met restaurant, waar zo veel mogelijk lokaal geproduceerde gerechten worden geserveerd. Met een eigen kaasmakerij die lokaal geproduceerde melk verwerkt. Al voor de officiële opening is het er gezellig druk met Amsterdammers die een stukje komen fietsen langs de Amstel. Dit voorbeeld laat zien dat de keuze voor landschap en lokaliteit perspectief biedt voor de veehouders in dit gebied. Niet alleen om maatschappelijk gewaardeerd koeien te melken, maar ook om geld te verdienen.
Biodiversiteit vermarkten
Het zijn overigens niet alleen bewoners van Amsterdam, Amstelveen en Ouder-Amstel die de waarde van Boeren van Amstel onderkennen. Ook medewerkers van grote bedrijven op bijvoorbeeld de Zuidas willen maar wat graag hun steentje bijdragen. Deze bedrijven kunnen dat doen door onze zuivelproducten te kopen, maar ook door rechtstreeks te betalen voor meer biodiversiteit. Dat kan door te investeren in vierkante meters biodiverse slootranden. Met Boeren van Amstel zetten we vol in op digitale innovatie om ‘biodiversiteit als een commerciële dienst’ verder te ontwikkelen. Om zo de ondersteuning van de inspanningen van onze boeren zichtbaar en meetbaar te maken.
Brede betrokkenheid
Dit voorbeeld laat zien dat gemotiveerde boeren van onderop een ontwikkeling in gang kunnen zetten die een brede groep van burgers en ondernemers kan betrekken. Dat biedt meer kansen en een groter potentieel aan interessante partners die mee willen en kunnen investeren. Mijn ervaring is dat boeren in een gebied soms toch de neiging hebben om de discussie eerst in eigen kring te voeren. Daarmee worden naar mijn mening kansen gemist, ook kansen voor een beter verdienmodel.
Daarnaast speelt het krijgen van de juiste erkenning van de waarde die boeren kunnen toevoegen een belangrijke rol. Bij Boeren van Amstel zijn de boeren de helden; hun foto staat op de pakken die in de hippe Amsterdamse tentjes elke dag worden gebruikt om de melk voor de cappuccino uit te schenken.
Zoeken en vinden
En levert dit dan de landbouw op die wordt bedoeld met ‘bodem en water sturend’? Eerlijk gezegd weet ik dat niet. Wat ik wel weet is dat er in de vier polders langs de Amstel gezocht wordt naar manieren om minder krachtvoer te gebruiken en ook minder kunstmest. Met onze nieuwe Amsterdammer kaas gaan we voor elke kilo kaas een vierkante meter extra kruiden en bloemrijke slootranden inzaaien, dat zijn randen met minder uitspoeling van mineralen. Zo zoeken en vinden we manieren om zuivel in functie van landschap en biodiversiteit steeds beter in te vullen. En hierbij zoeken we continu naar manieren waarmee we betrokkenheid kunnen omzetten naar potentie in de markt: in de vorm van kopers van zuivel en kopers van biodiversiteit. Dat leidt tot een betere bodem en een betere waterkwaliteit in het gebied. Omdat de mensen die er wonen en werken dat willen.
Dirk van der Beek
directeur Boeren van Amstel
Voor meer informatie, kijk op:
