De Bilt, 10 september 2024
Willem Lageweg treedt terug als directeur-bestuurder van de Transitiecoalitie Voedsel. Hij wordt ad interim opgevolgd door mede-oprichter Jan Paul van Soest. Die gaat samen met alle betrokkenen in de komende maanden de koers van de organisatie aanscherpen en een daarbij passend profiel voor de directie opstellen.
“De maatschappelijke verhoudingen en de voedseltransitie zijn sinds de oprichting van onze coalitie in 2017 flink in beweging. Ook in de samenstelling van ons team zijn de nodige wijzigingen”, noemt Van Soest de uitgangspunten voor dat proces. Tot 28 oktober blijft Lageweg lid van de directie om voor een goede overdracht te zorgen. Daarna blijft hij als adviseur aan de coalitie verbonden. De reden voor zijn terugtreden als directeur-bestuurder is zijn besluit om structureel meer tijd te besteden aan zijn familie.
“De transitie is volop aan de gang en niet meer te stuiten, ook al verklaart de nieuwe minister van landbouw het woord transitie taboe. Natuurlijk verloopt de omslag niet zonder slag of stoot. Daarom verdienen partijen en personen die willen veranderen alle steun”, aldus Lageweg.
Hij ziet de vooruitgang in de afgelopen zeven jaar waarin hij, samen met mede-oprichters Natascha Kooiman en Jan Paul van Soest en een groeiend team van gemotiveerde medewerkers bouwde aan een groener, gezonder en eerlijker landbouw- en voedselsysteem. Maar hij ziet ook de enorme urgentie en de grote weerstand. “Er zal nog veel moeten veranderen om echt over het kantelpunt te komen”.
Gebiedsgerichte aanpak
Lageweg is een groot pleitbezorger van de gebiedsgerichte aanpak waarin bodem en water sturend zijn en waarin boeren en andere direct betrokkenen grote invloed hebben op de keuzes die worden gemaakt. “Bij de sector- en ketenbenadering die het beleid zo lang heeft getypeerd zijn industriele belangen leidend en is de invloed van boeren en burgers veel geringer. Dat heeft enorm bijgedragen aan de groeiende kloof tussen de instituties en de mensen in de praktijk. Een gebiedsgerichte benadering met veel ruimte voor de sociaal culturele context kan het zo noodzakelijke vertrouwen weer herstellen,” aldus de vertrekkende directeur.
Visie
Voor Lageweg was het ondernemerschap van koplopers steeds zijn belangrijkste inspiratiebron. “Zij laten zien dat groen boeren, gezond eten en eerlijk rekenen wel degelijk kan. Om dat verder te brengen is een inspirerende visie nodig op de plek van landbouw en voedsel in ‘Parkstad Nederland’ in 2040. We moeten alle ketenspelers – van supermarkten tot toeleveranciers – veel harder op hun verantwoordelijkheid aanspreken. Dat kan door het goede te belonen en de vervuiling flink te beprijzen of te verbieden. Boeren kunnen we helpen met onafhankelijke begeleiding, o.a. via het plan Boerenperspectief waarvan de Transitiecoalitie Voedsel met Wij.land, BoerenNatuur en Herenboeren mede initiatiefnemer is.”
Leiderschap
Lageweg maakt zich grote zorgen over het leiderschap in de Nederlandse landbouwwereld. Veel boerenleiders voelen zich geïntimideerd, zwijgen of kiezen voor een populistische koers. “Clubs als Farmers Defence Force en Trump-achtige types hebben veel te veel invloed, ook op de koers van organisaties als LTO Nederland. De intimidatie in de sector heeft onaanvaardbare vormen aangenomen”. Het echte leiderschap zit momenteel vooral bij gebiedsgebonden boerencollectieven en bij pionierende boeren. De Transitiecoalitie Voedsel geeft deze partijen een stem aan de beleidstafels in Den Haag en bij de provincies. “Dat doen we vanuit de transitiekunde, waarbij we niet alleen kijken naar wat een bepaalde ingreep nu oplevert, maar ons vooral sterk maken voor interventies die serieus bijdragen aan de overgang naar duurzame landbouw en gezond voedsel”.