Van 7 t/m 11 maart organiseert Transitiecoalitie Voedsel ‘De week van: Plantaardig het Nieuwe Normaal’. De themaweek valt samen met de Nationale Week Zonder Vlees en Zuivel. Isabel Boerdam, initiatiefnemer van Nationale Week, en Natascha Kooiman, kwartiermaker Transitiecoalitie Voedsel vertellen in dit duo interview waarom zij zich inzetten ‘Plantaardig het Nieuwe Normaal’ te maken.
Natascha, jij bent initiatiefnemer van het tienpuntenplan ‘Plantaardig het Nieuwe Normaal’. Wat bedoelen jullie met ‘Plantaardig het Nieuwe Normaal’?
Natascha: Met onze campagne ‘Plantaardig het Nieuwe Normaal’, doen we een oproep aan overheid en bedrijfsleven om zich in te zetten voor een gezonder, duurzamer en meer plantaardig eetpatroon. In Nederland hebben we een eetpatroon dat vooral leunt op dierlijke producten. Vlees, vis, kaas en andere zuivel is standaard onderdeel van het menu van de gemiddelde Nederlander. Oftewel: het is onze normaal. Waar we naartoe willen is een eetpatroon dat juist voornamelijk bestaat uit gezonde, plantaardige producten. Denk aan groenten en fruit, peulvruchten en noten. Want we eten op dit moment veel te veel dierlijke eiwitten, zoals vlees. Dit terwijl de gemiddelde Nederlander nog lang niet aan de aanbevolen dagelijkse hoeveelheid groenten en fruit komt.
Isabel, waarom een Nationale Week zonder Vlees en Zuivel?
Isabel: De Nationale Week is het bekendste Nederlandse initiatief om de consumptie van vlees en zuivel te verminderen en zo een meer plantaardig (of flexitarisch) eetpatroon te stimuleren. De landelijke campagne vindt elk jaar in maart plaats en wordt breed gesteund door partners uit de voedingsindustrie, zoals supermarkt en producenten. Dit jaar zelfs met een recordaantal van 80 partners! Samen vinden wij dat elke dag vlees eten niet meer van deze tijd is – en zuivel eigenlijk ook niet. Wij zijn de Week Zonder Vlees in 2018 gestart met als doel een bijdrage te leveren aan de uitdagende klimaatdoelstellingen. Dit jubileumjaar is ‘& Zuivel’ hieraan toegevoegd om de consument bekender te maken met het effect dat zuivel heeft op het klimaat. Tijdens de campagne willen we hen laten ontdekken hoe lekker en gemakkelijk het is om meer plantaardig in hun eetpatroon te integreren. Vlees én zuivel kunnen worden afgewisseld met vegetarische en plantaardige alternatieven. Vaker een dagje geen vlees, vis en zuivel eten is namelijk een kleine moeite maar heeft een enorm positieve impact op mens, dier en milieu. Ik zeg altijd “proeven is geloven” want meer plantaardig eten is hartstikke lekker en het makkelijkste wat je kan doen voor mens, dier en milieu.
Waarom is het belangrijk om een meer plantaardig eetpatroon te promoten?
Natascha: Daar zijn legio redenen voor. Allereerst vanwege onze gezondheid. Wetenschappelijk onderzoek laat zien dat plantaardige eetpatronen gunstige effecten hebben op het tegen gaan van chronische ziekten, zoals hartaandoeningen, kanker en diabetes. De World Health Organisation (WHO) ondersteunt dit met recent onderzoek waarin ze aangeeft richtlijnen op te stellen om plantaardig eten aan te bevelen als preventie voor chronische ziekten. Daarnaast zijn er nog economische overwegingen. De innovatieve groei in de markt van plantaardig is enorm. Daar kunnen we als Nederland goed op inspelen en onze positie als grootste eiwitproducent op herijken. Ook vanwege duurzaamheid redenen is het belangrijk. De stikstofcrisis, klimaatverandering, biodiversiteitsverlies, landgebruik en watergebruik, hangen allen in de eerste plaats samen met de dierenindustrie. Er zijn simpelweg veel meer inputs nodig voor dierlijke producten t.o.v. plantaardige producten. Bovendien hebben dierlijke producten meer outputs, zoals methaan. Dit gas is meer dan 20 keer sterker dan CO2.
Isabel: Het klimaatprobleem is schrijnend en blijft urgent, zo bleek vorige week ook weer uit het IPCC-rapport. Dit lijkt soms ingewikkeld en ver weg, maar er zijn dingen die je als consument heel gemakkelijk kan doen om hier zelf een actieve bijdrage aan te leveren. Wanneer je als volwassene een week lang geen vlees eet, bespaar je in zeven dagen tot maximaal 101 liter water, 79 km autorijden aan CO2-uitstoot en 770 gram dierenvlees. Als je daarnaast ook een week lang geen zuivel eet, bespaar je tot maar liefst maximaal 150 liter water, 121 km autorijden aan CO2-uitstoot en 3,2 kg vlees en zuivel.
Natascha, kan je iets meer vertellen over de eiwittransitie? Wat is het en wat is de doelstelling van Transitiecoalitie Voedsel met betrekking tot eiwittransitie?
Natascha: De eiwittransitie is de wetenschappelijke term voor de verschuiving van ons eetpatroon van vooral dierlijke eiwitten naar vooral plantaardige eiwitten. Op dit moment is de verhouding plantaardige/dierlijke eiwitten 40/60. Transitiecoalitie Voedsel streeft naar de omgekeerde verhouding, die aansluit bij o.a. het Klimaatakkoord: 60/40 in 2030 met als tussenstap 50/50 in 2025 conform de Schijf van Vijf van het Voedingscentrum. Dat betekent dus een behoorlijke verandering in niet alleen wat we eten, maar ook, en misschien wel vooral, in het aanbod van supermarkten, cateraars en horeca.
Waar ontmoeten jullie initiatieven elkaar?
Natascha: We vullen elkaar duidelijk aan. De Nationale Week laat consumenten kennis maken met een meer plantaardig eetpatroon en de Transitiecoalitie Voedsel werkt vooral ‘aan de achterkant’. We zetten in op de overheid die haar rol dient te pakken om een heldere visie en duidelijke doelstellingen te formuleren op het gebied van de eiwittransitie en deze vervolgens met beleid, wet- en regelgeving te implementeren. Dit beleid is wat ons betreft voornamelijk gericht op de voedselomgeving en daarmee op voedselaanbieders zoals supermarkten, catering en horeca. Want dit, zo laat wetenschappelijk onderzoek zien, is de belangrijkste bepaler van ons eetgedrag.
Isabel: Door de consument uit te dagen een week geen vlees en zuivel te eten laten we zien hoe lekker en gemakkelijk het eigenlijk is om meer plantaardig in je eetpatroon te integreren. En we zien ook dat het werkt: 8 op de 10 deelnemers geeft aan na deelname vaker voor een vegetarisch of plantaardig gerecht te kiezen. Uiteindelijk hopen we dat de Nationale Week zonder Vlees & Zuivel helemaal niet meer nodig is en dat we zo snel mogelijk de doelstelling halen van een eiwitverhouding van 60/40 plantaardig/dierlijk.Wat willen jullie bereiken met de petitie ‘Plantaardig het Nieuwe Normaal’ die vandaag is aangeboden aan de Tweede Kamer?
Natascha: Deze week heeft de Tweede Kamer de petitie ‘Plantaardig het Nieuwe Normaal’ ontvangen. Onderdeel hiervan is een tienpuntenplan om de eiwittransitie te versnellen. Hiermee geven we de overheid concrete aanbevelingen om zich in te zetten voor een gezonder, duurzamer en meer plantaardig eetpatroon. Het plan bevat onder andere adviezen voor de overheid over het formuleren van een heldere visie en concrete doelstellingen; het geven van het goede voorbeeld; het bewaken van de voortgang; het bevorderen van wet- en regelgeving en het ondersteunen van initiatieven die bijdragen aan de eiwittransitie.
Waar staan we nu met de omslag naar een meer plantaardig eetpatroon en wat is er nodig?
Isabel: We zijn goed op weg, het onderwerp van ‘minder vlees eten’ staat absoluut op de kaart, maar we hebben ook nog een lange weg te gaan. Wij blijven Nederland op positieve wijze inspireren en activeren met ons meer plantaardig verhaal, en hopen onszelf in Nederland over 10 jaar overbodig gemaakt te hebben! Wie weet gaan we ondertussen aan de slag in andere Europese landen… Dream big!
Natascha: We hebben zeker stappen gemaakt met de eiwittransitie en tegelijkertijd zijn we nog maar net begonnen. Het bedrijfsleven zet duidelijk eerste stappen en concurreert met elkaar op een gezonder en duurzamer eetpatroon, kijk naar Albert Heijn en Eko Plaza. Maar ook naar Dirk die pleit voor een verlaging op BTW tarief groente en fruit. Bij de overheid ontbreekt het nog aan urgentie en in ieder geval aan een op de eiwittransitie. We zien dan ook als Transitiecoalitie Voedsel absoluut dat daar aandacht nodig is.
Wat zouden jullie zeggen tegen mensen die nog twijfelen om mee te doen aan de Nationale Week zonder Vlees en Zuivel?
Isabel: Mee doen natuurlijk! Het is super simpel: ga vanavond als je boodschappen doet eens voor dat schap staan dat je normaalgesproken voorbijloopt. Er is tegenwoordig zoveel keus dat ik durf je te garanderen dat er iets bij zit dat ook jij lekker vindt. Neem dat mee, en kook het! Zo simpel is het! Ik beloof je: het is het lekkerste en makkelijkste wat je zelf kan doen voor een beter klimaat.
Natascha: Ik ben groot voorstander van dat we als consument blijven ontdekken. Er zijn zoveel prachtige alternatieven op de markt, die het leven van mensen die best een stapje willen zetten, een stuk makkelijker maken. Dus als je vanavond boodschappen gaat doen, combineer de alternatieven met véél groenten en je bent én duurzaam én gezond bezig. Wat dacht je van een volkoren naanbrood met daarop spinazie, champignons en kikkererwten met als topping fetablokjes en een groene salade erbij.
Isabel: Als ik een tip mag geven voor vanavond, kies dan voor een plaattaart. Dit is mijn persoonlijke favoriet die je in 101 varianten kan maken. Bijvoorbeeld met boerenkoolpesto en aardpeer, of met geroosterde pompoen en pecannoten, maar gezien ieders smaak persoonlijk is zou ik zeggen: ga naar weekzondervlees.nl en download daar gratis ons magazine, bomvol heerlijke recepten en inspiratie waar je de hele week van kan genieten!
Maak samen met ons plantaardig het nieuwe normaal en teken de petitie!
Meer weten over het tienpuntenplan ‘Plantaardig het Nieuwe Normaal’? Meld je aan voor de Meet Up op 10 maart.
Je aanmelden voor de Nationale Week Zonder Vlees & Zuivel kan ook nog steeds!
