Beloon in het landbouw- en voedselsysteem de levering van ecosysteemdiensten zoals landschapsbeheer en herstel van biodiversiteit en beprijs activiteiten die de planeet belasten. Financiële en fiscale prikkels kunnen daarmee een enorme rugwind geven aan de landbouw- en voedseltransitie. Dat is de hoofdconclusie van het rapport “Belonen en Beprijzen van Boer tot Bord” dat TcV deze week lanceert. Het rapport geeft een denklijn voor hoe we economische instrumenten en prikkels kunnen inzetten in de landbouw- en voedseltransitie.
Van slimme heffingen met terugsluis, prijsprikkels tot subsidies – de overheid heeft in theorie een volle gereedschapskist om te sturen. Toch gebeurt dit op de ministeries van LNV en Financiën nog maar weinig. Op eigen initiatief is de Transitiecoalitie Voedsel daarom in gesprek gegaan met personen uit de sector, economen, wetenschappers en ondernemers om ideeën op te halen over wat er nodig is en hoe we dat verder krijgen.
Uit de ideeën hebben we een denklijn ontwikkeld waarin de planetary boundaries als uitgangspunten worden genomen. Hoewel het de laatste tijd overwegend over stikstof gaat, zijn er meer natuurlijke grenzen die de gezondheid van planeet, biodiversiteit, klimaat, mens en dier bepalen, zoals waterschaarste, opwarming van de aarde en verlies van biodiversiteit. Gaan we over deze grenzen heen dan komen we in een onvoorspelbaar en daarmee mogelijk gevaarlijk tijdperk terecht. Wij zeggen dan ook: vertaal deze grenzen naar economische prikkels voor spelers in de landbouw- en voedselsector om het juiste gedrag te sturen. Hét grote voordeel van prikkels is namelijk de mogelijkheid van zorgvuldige maatvoering: begonnen kan worden met relatief lage prikkels die kunnen worden opgehoogd als krachtiger sturing nodig blijkt. Dit kan goed naast huidig beleid bestaan.
Financiële prikkels met de planetary boundaries als grondslagen werken aan twee kanten: ze ontmoedigen vervuiling én dragen bij aan een duurzaam verdienmodel. Voor belonen is een mix nodig aan instrumenten waarmee voor ecosysteemdiensten zoals landschapsbeheer, biodiversiteitsverbetering, koolstofopslag en watermanagement wordt betaald. En voor beprijzen is een mix nodig van instrumenten waarmee problematische stofstromen en activiteiten duurder worden gemaakt. Zoals nutriënten (via bijvoorbeeld kunstmest of krachtvoer), bestrijdingsmiddelen, wateronttrekking en peilverlaging, broeikasgasemissies, stikstofemissies en voor natuur ongunstige veranderingen van landgebruik.
De Transitiecoalitie Voedsel is op dit moment in gesprek met onder andere politici en beleidsmakers om te kijken hoe we voorstellen voor belonen en beprijzen verder kunnen ontwikkelen en agenderen. Lees hier het volledige rapport of contact programmamanager Tom Kools.
Lees hier het volledige rapport
