Luisteren, kijken, voelen… en dan doen

Staar je niet blind op indicatoren

De landbouw kan weer bloeien als we echt contact maken. Luisteren, kijken, voelen… en dan doen. Voer een echt gesprek over waarden en over passie. Niet alleen met je collega’s, maar juist ook met mensen die je niet vaak spreekt: je buren, mensen met passie voor de natuur, voor goed voedsel, voor mensen. Heb het over bodem, water, de cultuur in de omgeving, over het landschap, de natuur en over voedsel. Die gesprekken leiden tot gezamenlijke oplossingen die rekening houden met ieders drijfveren.

Cijfers

In mijn werkzame leven heb ik gemerkt dat velen er steeds meer van overtuigd raken dat we met cijfers verder komen dan met vertrouwen in het vakmanschap van boeren, natuurbeschermers en andere professionals. Alles wat je als boer, maar ook als zorgverlener of docent, doet of moet doen wordt via metingen, kengetallen en modellen vastgelegd. Het idee hierachter is dat je dan beter kunt sturen en controleren. Dat lijkt misschien zo, maar je verliest het zicht op wat jouw controle doet voor de biodiversiteit, voor de gezondheid van mensen en voor hun welzijn. We denken niet meer aan de echte doelen, de waarden maar vooral of zelfs alleen aan de indicatoren.

Waarde

Het lijkt er steeds minder toe te doen of je goed voor de bodem, voor je dieren of voor je leerlingen zorgt. We zijn blij als we via indicatoren zien dat een norm wordt gehaald. De relatie tussen wat je meet en wat de waarde is die je wilt bereiken is nauwelijks relevant. De vraag of de metingen en berekeningen leiden tot een veerkrachtige natuur, gelukkige studenten, goed voedsel of minder klimaatverandering verdwijnt in de brij van cijfers. Het vakmanschap wordt, als we niet uitkijken, ook weggewerkt achter al die indicatoren.

Noord-Nederland

In Noord-Nederland zien we gelukkig dat steeds meer mensen de waarde erkennen van luisteren, kijken, voelen en dan samendoen. Zoals met de AgroAgenda Noord-Nederland waar bestuurders uit de landbouw, natuur, kennisinstellingen en overheid elkaar ontmoeten. Zij zijn en blijven met elkaar in gesprek over het landschap in de buurt en het voedsel dat wordt gemaakt. Dat leidt tot meer begrip en tot concrete resultaten zoals ‘Top-Voedsel uit een Rijk Landschap’, de richting die deze bestuurders samen hebben gekozen  voor de toekomst van het landelijk gebied van Noord-Nederland. De uitvoeringslijnen van de AgroAgenda zorgen voor langjarig doen. Zo loont ‘luisteren, kijken, voelen en dan doen’ zowel voor boeren en beleidsmakers als voor afnemers van producten.

Meer plaatsen

Inmiddels zijn er in onze regio veel meer plaatsen waar naar elkaar wordt geluisterd en het begrip voor elkaars leefwereld groeit. Boeren en beheerders van natuur praten met elkaar, met bewoners, met waterbeheerders. Zij zien en voelen het landschap, de landbouw, de bodem en het watersysteem door hun eigen ogen, vanuit hun vak. Door dat samen te brengen, ontstaan nieuwe perspectieven voor de bedrijfsvoering van de toekomst.
Concrete initiatieven op dit gebied:

• De agrarische collectieven, die ook in Noord-Nederland een voorbeeld zijn van nieuw vakmanschap, het ontwikkelen van dat vakmanschap en het opbouwen van nieuwe subculturen.
• Op dit moment werkt een team van de AgroAgenda aan een boek met de visie van boeren op de eigen toekomst, die van hun gezin, hun bedrijf en de omgeving;
• Diverse initiatieven die op een andere manier naar de toekomst kijken, worden ondersteund. Een paar voorbeelden: de Gebiedsofferte, KPI-K en BD-boeren, Agricycling en Bioregio Sudwest Fryslân (zie kader).

Zo laten we in Noord-Nederland niet alleen zien dat het anders kan, we doen het ook echt. Natuurlijk blijft er nog veel werk te verzetten. Daarom is het van groot belang om onze gezamenlijke lijn door te zetten: Luisteren, kijken, voelen… en dan doen.