6 oktober 2023, Jeen Akkerman
Het is de hoogste tijd dat overheden, voorlichtingsorganisaties en supermarkten plantaardig voedsel als ‘het nieuwe normaal’ uitdragen. Dat draagt bij aan herstel van de biodiversiteit en het is beter voor de menselijke gezondheid.
Corné van Dooren is bij het Wereld Natuur Fonds (WWF-NL) actief als adviseur duurzame voedselconsumptie. Zijn rol is op zichzelf al opvallend: het fonds is immers van oudsher vooral gericht op het beschermen van natuur. Bekende voorbeelden zijn het behoud van de regenwouden in het Amazonegebied en het Kongobekken, WWF-rangers die stroperij tegengaan of – dichter bij huis – projecten als ‘Ruimte voor de rivier’ en het terugbrengen van de steur in Nederlandse wateren.
Eetplan
“We richten ons sinds enige tijd ook op de belangrijkste bedreiging van de biodiversiteit; dat is ons voedselsysteem. De manier waarop we nu voedsel produceren en consumeren leidt tot grootschalige ontbossing, klimaatverandering en vervuiling van water. Die bedreigingen willen we wegnemen, zodat er meer natuur in stand blijft”, legt Van Dooren uit.
Het WWF bepleit daarom een transitie van het voedselsysteem op basis van hun ‘Eetplan voor de planeet’. “Daarmee laten we zien hoe we onszelf kunnen voeden binnen de planetaire grenzen”, aldus Van Dooren.
Transitie
Een belangrijk onderdeel daarvan is de eiwittransitie. “Dierlijke producten als vlees, eieren en zuivel tasten de biodiversiteit aan door intensief landgebruik en de uitstoot van bijvoorbeeld broeikasgassen en stikstof. De veehouderij zal moeten krimpen en ons voedingspatroon wordt meer plantaardig.” Om consumenten bij dat laatste te helpen, staat op de website van het WWF een test met de titel ‘Hoe aardig eet jij? (https://hoeaardigeetjij.wwf.nl/). Aan het eind van de test kunnen mensen recepten voor een plantaardige maaltijd aanvragen.
Alle partijen
Maar het gaat niet alleen om de consument. Minstens zo belangrijk is dat ketenpartijen zoals boeren, voedselindustrie en retail deze beweging actief ondersteunen en uitdragen. En ook het Voedingscentrum zou in de nieuwe versie van de Schijf van Vijf meer nadruk op gezonde plantaardige ingrediënten zoals noten en bonen moeten leggen en minder op vlees en kaas.
“Veel rood en bewerkt vlees is slecht voor de menselijke gezondheid. Hetzelfde geldt voor kaas en andere zuivel met veel zout en verzadigde vetzuren”.
Diner
Van Dooren juicht initiatieven zoals het Plant the Future Diner van harte toe. “Het is goed om met elkaar te spreken. Want alle partijen zullen het samen moeten doen.” Daarbij is het thema gezondheid volgens de WNF’er van groot belang. “De eigen gezondheid is voor veel mensen een belangrijke drijfveer. Het biedt dus veel aanknopingspunten om de eiwittransitie meer momentum te geven: aardig voor de natuur en aardig voor jezelf.”
Economie
Van Dooren wijst ook op een ander belangrijk aspect, namelijk de economie van eiwit in ons voedsel. “Je ziet dat ook schaarste een rol speelt. De vleesconsumptie begint nu te dalen, onder andere vanwege de inflatie. Als vlees in de toekomst, onder andere als gevolg van overheidsbeleid, nog duurder wordt, zal dat de consumptie verder onder druk zetten.” Dat is goed voor de biodiversiteit, evenals de teelt van meer eiwithoudende gewassen door Nederlandse boeren.
“Die ontwikkeling moeten we steunen, door meer geld te steken in bijvoorbeeld veredeling van deze gewassen en natuurinclusieve landbouwmethoden. Zodat het ook voor de boer een aantrekkelijk en gezond alternatief is en voor de consument betaalbaar blijft.”
