De Transitiecoalitie Voedsel heeft een voorstel gepresenteerd voor een EU-strategie om bij landbouw en voedsel de externe milieu- en gezondheidskosten beter in beeld te brengen en vervolgens in de prijzen te gaan verwerken. Door deze nu nog niet doorberekende kosten wel te gaan beprijzen ontstaat een stevige marktprikkel voor schoner en duurzamer produceren van voedsel. Boeren en gezinnen met lage inkomens zullen hiervoor wel gecompenseerd moeten worden, aldus de Transitiecoalitie Voedsel. De boeren zullen ook financiële ruimte moeten krijgen om hun bedrijfsvoering aan te passen.
De voorstellen werden vandaag in een gesprek met Eurocommissaris Frans Timmermans toegelicht.
Het aantal experimenten en onderzoeken op dit terrein neemt momenteel snel toe. Zo bleek uit een recente studie van de Boston Consulting Group dat de externe kosten van de Duitse landbouw jaarlijks ca € 100 miljard zijn. Daar staat slechts een bruto toegevoegde waarde tegenover van € 21 miljard. Van Nederlands varkensvlees is recent becijferd dat de niet doorberekende maatschappelijke kosten 45 cent per 100 gram bedragen. Met dergelijke hoge externe kosten is het huidige landbouw- en voedselsysteem in wezen failliet.
De Transitiecoalitie Voedsel adviseert EU-commissaris Timmermans om de lessen uit deze experimenten en onderzoeken nu te gaan vertalen in Europees beleid. Het beprijzen van externe effecten kan een flinke impuls geven aan de Green Deal waar Timmermans verantwoordelijk voor is. Een EU-handboek met informatie over de externaliteiten van landbouw en voedsel kan een nuttige stap zijn om ook de lidstaten te ondersteunen. Ook een EU-raamwerk voor nationaal beleid op dit terrein kan bijdragen aan verdere implementatie. In dat beleid zullen heffingen op ongezonde en niet duurzame producten een belangrijke rol moeten spelen. Denk aan een suikertaks die al door verschillende EU-landen is ingesteld.
Voorts denkt de Transitiecoalitie Voedsel aan nationale en Europese transitiefondsen die worden gefinancierd uit de opbrengsten van heffingen op vervuiling. Via deze transitiefondsen kunnen middelen beschikbaar worden gesteld om gezonde en duurzame productie toegankelijker te maken voor een groter publiek.
Tenslotte stelt de Transitiecoalitie Voedsel voor om na een periode van gewenning via een Europese richtlijn het proces tot internaliseren van externe kosten te gaan versnellen. Timmermans onderkent de hoge verborgen externe kosten die met landbouw en voedsel gepaard gaan. “Ze blokkeren de omslag naar een duurzame landbouw en gezond voedsel. Het is van groot belang dat hier meer bekendheid over komt in alle lidstaten van de EU. We zullen de voorstellen van de Transitiecoalitie Voedsel graag bestuderen en we komen hier later graag op terug”, aldus Timmermans.
